Το μέλλον της Αγιογραφίας με το βλέμμα στο παρελθόν.

Σήμερα οι άνθρωποι αγνοούν ή παραβαίνουν τους κανόνες αγιογράφησης παραμορφώνοντας την εικόνα. Η παραμόρφωση προέρχεται από το ότι οι άνθρωποι δεν καταλαβαίνουν πια τη δογματική και διδακτική σημασία της εικόνας. Από καιρό εξάλλου χάσαμε το κλειδί της γλώσσας με την οποία η εικόνα μας μιλά και δεν είναι άλλο από την έννοια της Μεταμορφώσεως και Υπερβάσεως του ανθρώπου που αποτελεί την κεντρική ιδέα της χριστιανικής πίστης. Ο Άγ. Συμεών Θεσσαλονίκης λέγει: «Ο νάρθηκας παριστάνει τη γη και κάθε γήινο στοιχείο, ο τρούλος τον ουρανό κι Αγ.Τράπεζα παριστάνει αυτό που είναι υψηλότερα από τον ουρανό, τον ποιητή θεό. Πάνω σε αυτή την εικόνα βασίζεται το χτίσιμο και η αγιογράφηση των εκκλησιών. Η αρχιτεκτονική του ναού, η εικονογραφία και η ψαλμωδία εκφράζουν ιερές αλήθειες αλλά κι ένα μόνιμο γεγονός που συνέβη και φανερώνει τη μεγάλη αλήθεια. Χρειάζεται αρμονία ανάμεσα σε όλα αυτά τα στοιχεία και στα σύμβολα που τις εκφράζουν.

Η εκκλησία καθόρισε σαφώς τη δογματική σημασία της εικόνας τους χρόνους της εικονομαχίας τον 8^ο και 9^ο αιώνα. Σύμφωνα λοιπόν με την παράδοση η εικονογράφηση του ναού βασίζεται σε δύο πραγματικότητες:

1^ον.. Σε ένα ιστορικό γεγονός και 2^ον Στην αποκάλυψη που ξεπερνά τα σύνορα του χρόνου και αναπαριστά όσο μπορεί πιο πιστά την ιστορική πραγματικότητα.

Κάποιοι νομίζουν πως έχουν το δικαίωμα να δημιουργούν συνθέσεις που μόνο σύγχυση προκαλούν. Ωστόσο η κυριότερη σύγχυση βρίσκεται ανάμεσα σε δύο διαφορετικά πράγματα, στην αγιογραφία και τη θρησκευτική ζωγραφική.

Η αγιογραφία, τέχνη πνευματική και λειτουργική, μεταδίδει την αποκάλυψη του μυστηρίου της πίστεως. Αντίθετα η θρησκευτική ζωγραφική είναι σαρκική, υλιστική και αναπαραστατική. Καθρεφτίζει τον κόσμο που νοιώθουμε με τις αισθήσεις και τις συγκινήσεις, μεταδίδοντας ατομικές αναζητήσεις. Με βάση τον παραπάνω διαχωρισμό ο ζωγράφος-αγιογράφος παρουσιάζει την προσωπικότητα του και η ελευθερία του εκδηλώνεται εις βάρος εκείνων που βλέπουν τη ζωγραφιά-αγιογραφία αφού εκείνος (ο ζωγράφος δηλ.) μπαίνει ανάμεσα σ’ αυτούς και στην πραγματικότητα. Τέτοια έργα ανήκουν στη θρησκευτική ζωγραφική και όχι στην αγιογραφία. Με βάση αυτά τα στοιχεία γίνεται αντιληπτό ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση έχουμε ανατροπή της τέχνης προκαλώντας και θίγοντας ειρωνικά αμφότερα τα πρόσωπα της εκκλησίας και της ιστορίας χωρίς κανένα σεβασμό.

Η εκκλησία είναι χώρος έκφρασης λατρείας μέσω της τέχνης, όμως δεν είναι γκαλερί !!! Η εικόνα θέλει να την πλησιάσεις ως «άνθρωπος νηπιάζων» και

με τα «έσω μάτια της ψυχής» που οδηγούν από τα εφήμερα στα αιώνια, από τα γήινα στα ουράνια. Αυτό λέγεται αναγωγή ή άλλως πως Υπέρβαση.

Αυτά έμαθα από το Φώτη Κόντογλου αυτά λέω…μεταλαμπαδεύοντας με πάθος τη βυζαντινή αγιογραφία, χάρη στην οποία η Ελλάδα αναγνωρίστηκε ευρύτερα σαν πρωτοπόρος της ζωγραφικής τέχνης που κινείται στα ρεύματα όλων των καιρών και περιστάσεων και που πάντα έχει να διδάξει κάτι στη σύνθεση, το σχέδιο, το συμβολισμό, το χρώμα, την προοπτική… την αέναη κίνηση των πάντων, τελικά τη Μελλοντική του ανθρώπου.